Karaciğerle ilgili hastalıkların tedavisinde uzmanlık gerektirir. Bu nedenle Hepatopankreatobiliyer (HPB) cerrahları ve Genel Cerrahlar bu alanda oldukça yetkindir. Özellikle karaciğer kanseri safra yolu kanseri ve ciddi siroz gibi durumlar söz konusu olduğunda bu uzmanlar devreye girer. Ayrıca bu doktorlar karaciğer rezeksiyonları ve nakilleri gibi karmaşık cerrahi işlemleri başarıyla gerçekleştirir.
Karaciğer hastalıklarına hangi doktor bakar?
Karaciğer hastalıklarının yönetimi belirli uzmanlık gerektirir. Bu bağlamda karaciğer, pankreas ve safra sistemlerinin hastalıkları üzerine özel eğitim almış Hepato-Pankreato-Bilier (HPB) cerrahları bu alanın öncüleridir. Karaciğerle ilgili ciddi rahatsızlıklarda HPB cerrahları hastalığın ciddiyetine ve türüne göre çeşitli tedavi yöntemlerini uygular. Bu doktorlar özellikle karaciğer tümörleri ve ileri safra yolu hastalıklarında önemli roller oynar. Ayrıca şunlarla tanınırlar:
- Derinlemesine anatomik ve patolojik bilgi.
- Yüksek riskli durumları yönetme yeteneği.
Karaciğer hastalıkları söz konusu olduğunda genel cerrahlar da belirli prosedürlerde deneyim sahibi olabilir ancak;
- HPB cerrahları gibi karmaşık durumlar için özel eğitimleri olmayabilir.
Böylece HPB cerrahları karaciğerle ilgili sağlık sorunlarına müdahale edebilecek yetkin uzmanlar olarak öne çıkar.
Karaciğer sorunları için hangi bölüme gidilir?
Karaciğer sorunları karşısında hastalar genellikle Genel Cerrahi bölümüne başvurur. Burada özellikle Hepatoloji alt dalıyla ilgilenen hepatologlar karaciğer hastalıklarının teşhis ve tedavisinde önemli bir rol oynar. Bu uzmanlar siroz, hepatit ve yağlı karaciğer hastalığı gibi çeşitli rahatsızlıkların yanı sıra karaciğer kanserini de ele alır. Durum daha karmaşık bir hal alırsa hasta cerrahi müdahale gerektiren durumlar için hepatobilier cerrahiye yönlendirilebilir. Bu uzmanlık dalı Genel Cerrahi bölümü içinde yer alır ve şu hastalıkların yönetiminde aktif rol alır:
- Karaciğer kanseri
- Ciddi siroz
- Karaciğer nakli gerektiren durumlar
Hepatologlar ve hepatobilier cerrahlar hastaların sağlık durumlarına göre en uygun tedavi yöntemini belirler. Böylece karaciğerle ilgili her türlü sağlık sorunu için doğru tedavi planı uygulanır. Hastaların tedavi sürecinde en iyi sonuçları alabilmeleri için multidisipliner bir yaklaşım benimsenir.
Karaciğer sorunları için ne zaman uzmana gidilmeli?
Karaciğerle ilgili sorunlar çoğu zaman uzman doktorlar tarafından değerlendirilmelidir. Rutin kan testlerinde karaciğer fonksiyon bozuklukları tespit edildiğinde bu durum daha detaylı incelemeler için bir hepatoloji uzmanına başvurmayı gerektirir. Bu uzmanlar altta yatan ciddi karaciğer hastalıklarını belirlemek amacıyla ileri tetkikler yapabilir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Anormal Karaciğer Fonksiyon Testleri: Rutin kontrol sonrasında anormallikler fark edilirse.
- Karaciğer Hastalığı Belirtileri: Ciltte sararma, sürekli yorgunluk, karın bölgesinde ağrı veya şişkinlik.
- Kronik Karaciğer Hastalıkları: Kronik hepatit veya yağlı karaciğer hastalığı gibi durumlar sürekli takip gerektirir.
- İleri Karaciğer Hastalığı: Siroz gibi ileri evre hastalıklarda uzman tedavisi şarttır.
- Karaciğer Kanseri: Hepatoselüler karsinom gibi kanser türlerinin tespiti.
- Karaciğer Nakli Öncesi ve Sonrası Bakım: Nakil adayları ve nakil sonrası bakım.
- Yüksek Risk Faktörleri: Ailede hastalık öyküsü, alkol kullanımı veya hepatit virüsüne maruziyet.
Karaciğerle ilgili semptomlar gösteren veya risk faktörleri taşıyan kişiler durumlarını yönetmek ve olası ileri sağlık problemlerini önlemek için zamanında uzman görüşü almalıdır.
Karaciğer uzmanı hastalıkları nasıl teşhis eder?
Karaciğer uzmanı çeşitli tanı yöntemleri kullanarak karaciğer hastalıklarını belirler. Hastanın öyküsünü derinlemesine inceleyerek başlar; bu süreç sarılık, halsizlik ve karın ağrısı gibi belirtileri içerir. Aynı zamanda hastanın alkol ve uyuşturucu kullanımı ailede karaciğer hastalığı geçmişi ve hepatit virüsüne maruz kalma durumunu değerlendirir. Fizik muayene sırasında karaciğerin boyutu ve ciltte görülen örümcek anjiyomları gibi spesifik bulgular kontrol edilir.
Laboratuvar Testleri:
- Karaciğer Fonksiyon Testleri (LFT’ler): Karaciğer enzimleri bilirubin ve protein seviyeleri incelenir.
- Serolojik Testler: Hepatit virüsleri ve otoimmün hastalıklarla ilişkili antikorlar araştırılır.
- Pıhtılaşma Testleri: Karaciğerin pıhtılaşma faktörlerini üretme kapasitesi ölçülür.
Görüntüleme yöntemleri olarak ultrason en sık kullanılan ilk basamaktır. Karaciğerin yapısını detaylı bir şekilde gösteren BT ve MRI taramaları da tümörlerin ve fibrozun değerlendirilmesinde önem taşır. Elastografi ise biyopsiye gerek kalmadan fibrozun derecesini belirlemede kullanılır. Karaciğer biyopsisi diğer testlerden elde edilen bilgiler yetersiz kaldığında veya daha detaylı inceleme gerektiğinde tercih edilen bir yöntemdir. Bu işlem sırasında alınan doku örnekleri histopatolojik inceleme için kullanılır.
Gelişmiş Tanı Araçları:
- Genetik Testler: Kalıtsal hastalıkların spesifik mutasyonlarını tanımlar.
- Biyobelirteç Testleri: HCC gibi durumların teşhisinde giderek daha fazla önem kazanır.
Karaciğer kanseri tedavileri nelerdir?
Karaciğer kanseri tedavileri hastalığın aşamasına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak çeşitlilik gösterir. Cerrahi yöntemler karaciğer kanserini tedavi etmek için sıklıkla başvurulan seçeneklerdendir. Bu bağlamda iki ana cerrahi prosedür uygulanır:
Kısmi Hepatektomi
- Karaciğerin kanserli bölümü çıkarılır
- Erken evre hastalar için idealdir
- Karaciğerin yenilenme kapasitesi bu yöntemin başarısını artırır
Karaciğer Nakli
- Tümörlerin çıkarılması mümkün olmayan vakalarda tercih edilir
- Hastanın karaciğerinin tamamı sağlıklı bir donör karaciğeri ile değiştirilir
- Küçük ve lokalize tümörleri olan hastalar için uygundur
Ayrıca karaciğer kanseri periton boşluğuna yayıldığında kullanılan Hipertermik İntraperitoneal Kemoterapi (HIPEC) yöntemi de vardır. Bu yöntem şu adımları içerir:
Sitoredüktif Cerrahi
- Görünür kanserli dokular çıkarılır
- Karaciğer dahil etkilenen organlar temizlenir
HIPEC Uygulaması
- Isıtılmış kemoterapi çözeltisi karın boşluğuna pompalanır,
- Kemoterapinin etkinliği ısı sayesinde artar,
- Lokal tedavi sistemik yan etkileri minimuma indirger.