Kolon (Kalın Bağırsak) ve Rektum Kanseri

Dünyada her yıl bir milyona yakın kişi kolon ( kalın bağırsak) ve rektum kanseri, kolorektal kanser tanısı almaktadır. Çoğunlukla bu bölgelerdeki polipler, adenomlar dan kaynaklanmaktadır.

Erkek cinsiyette kadınlara göre daha sık görülmektedir. En çok yaşam kaybına neden olan kanser türlerinden biri olmasından dolayı erken tanı ve tedavisi oldukça önemlidir.

Kolon ya da rektum mukozasından kaynaklanan bu iyi huylu tümörler, uzun yıllar sessiz kaldıkları için genellikle fark edilmezlar. Adenomların sıklığı yaşla beraber artmaktadır.

Adenomdan kanser gelişmesi süreci büyük oranda aydınlatılsa da bu süreci etkileyen dış etkenler hala tartışma konusudur.

Kolon Kanseri Nedir?

Tedavi Detayları
Operasyon:Kolon kanseri ameliyatı
Prosedür:
laparoskopik 0.5 -1 cm lik kesi veya açık 15-20. cm lik kesi
Süre:2-4 saat
Hastanede Kalma Süresi:4 gün
Anestezi:Genel Anestezi
İyileşme Zamanı:10 gün
İşe Dönüş:2 hafta sonra
Yara İzleri:
küçük , açık olursa 1520 cmlik estetik
Ağrı Süresi:ilk 2-3 gün

Yaklaşık 1, 5 metre uzunluğunda olan kalın bağırsağın iç yüzeyinde oluşan kanserlere kolon kanseri adı verilir.

Bu kanser türü kalın bağırsağın iç yüzeyini örten tabakadaki hücre ve hücre topluluklarının kontrolsüz büyümesi ile ortaya çıkar.

Kalın bağırsağın son 15-20 cm.’lik bölümüne ise rektum adı verilir ve burada gelişen kanserler rektum kanseri olarak adlandırılır. İki tür kanseri anlatmak için “kolorektal kanserler” de çok sık kullanılan bir terimdir.

Kolorektal kanserler Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre ülkemizde en sık görülen ilk 5 kanser arasında yer almaktadır.

Kolon ve Rektum Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?

Kolon ve rektum kanserlerinden korunmanın başlıca şartı, gerekli tarama tetkiklerini ihmal etmemektir.

Aile öykünüz ve tıbbi geçmişinizi değerlendiren hekiminizin tavsiye ettiği şekilde ve aralıklarla gaytada gizli kan, kolonoskopi veya sigmoidoskopi tetkiklerini yaptırmak kolon kanserinden korunmanın birincil yoludur.

Öte yandan sigara ve tütün ürünleri ile alkolden uzak durmak, spor ve egzersiz açısından aktif bir yaşam tarzı benimsemek, yağ ve kırmızı et tüketiminde aşırıya kaçmamak ve tam tahıllar ile lifli gıdalar açısından zengin bir beslenme programı benimsemek de kolon kanserine karşı koruyucudur.

Kolorektal Kanser İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Kolon kanseri her yaşta görülebilir. Ortalama görülme yaşı 63’tür. Ancak araştırmalara göre kolorektal kanser tanısı konmuş hastaların üçte birinin yaşı 55 yaşından gençtir.

Özellikle son yıllarda daha genç yaş grubunda görülme sıklığında artma saptanmaktadır.

Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmese de kişide kolorektal kanser gelişmesini artıran risk faktörleri şunlardır:

  •  İleri yaş,
  • Bağırsak içinde poliplerin varlığı (özellikle de patolojisi adenomatöz tarzda olanlar),
  • Ailede kolorektal kanser hastalarının bulunması,
  • Genlerde belirgin değişikliklere sebep olmuş bazı genetik bozukluklar (Heredite polipozis dışı kolon kanserli hastalar) ve/veya kolon ve rektumda kalıtımsal poliplerle karakterize olan ailesel polipozis sendromlarının varlığı,
  • Belli süreler içinde bağırsak içi hücre tipini bozarak kansere zemin hazırlayabilecek inflamatuar (iltihabi) bağırsak hastalığının olması (Ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı),
  • Kadınlarda yumurtalık, meme ve rahim kanseri hikayesinin olması,
  • İşlenmiş ve hayvansal gıdaların aşırı, meyve ve sebzenin ise az tüketilmesi ve sigara kullanımı

Bu risk faktörlerine sahip kişilerde daha erken yaşlardan itibaren bağırsak kanseri taramalarının yapılması gerekir.

Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Kolon kanserlerinin başlangıcı bağırsak içindeki hücre büyümeleri yani poliplerdir. Polipler ilk başlarda çoğunlukla hiçbir yakınmaya sebep olmaz.

Polipler kanserleşmeye başladıkça, boyutça büyüdüklerinde ya da sayıları arttıkça kişinin bağırsak alışkanlıklarında şu değişikliklere sebep olurlar:

  • Yeni başlangıçlı kabızlık ya da tam tersi dışkının kıvamında (ishal lehine) veya kokusunda değişiklik,
  • Demir eksikliği ile ortaya çıkan kansızlık,
  • Dışkının kalınlığının incelmesi, dışkı ile karışık kan gelmesi ya da tuvalete çıktıktan sonra makattan kan gelmesi,
  • Karın ağrısı, iştahsızlık ve istemsizce olan kilo kayıpları.

Yukarıdaki bulgular tek başına kolorektal kanseri işaret etmez. Ancak bu yakınmalarınız varsa gerekli kontroller için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Ayrıca bu belirtilerden biriyle birlikte ailenizde bağırsak kanseri, meme, yumurtalık ya da rahim ağzı kanseri öyküsü bulunuyorsa, hekime başvurmayı ihmal etmeyin.

Makattan kan gelmesi, özellikle genç yaştakilerde, kronik kabızlığı olanlarda, alarm yakınması bulunmayanlarda (kilo kaybı, iştahsızlık, kansızlık gibi), kolorektal kanser belirtisinden çok hemoroid hastalığı ya da anal çatlaklara bağlı da görülebilir.

İleri tetkikleri yapmadan bu yakınmaların gerçek sebebini söylemek çoğu zaman mümkün olmaz.

Ülseratif Kolit Ve Crohn Hastalığı İle Kolorektal Kanser İlişkisi

Ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı, kalın bağırsağın içini kaplayan dokuların kronik iltihabıdır. Her ikisi de kolorektal kanser hastalığı gelişmesi için risk faktörüdür.

Özellikle 10 yıldan daha fazla süredir ülseratif kolit hastalığı olan kişilerde (tedaviye yanıt alınmış bile olsa), kolorektal kanser gelişme olasılığı oldukça artar. Bu sebeple bu hastalarda hastalıkları ile ilişkili yakınmaları olsun olmasın rutin tarama amaçlı kolonoskopiler yapılmalıdır.

Crohn hastalığında ise, bu hastalığa bağlı oluşmuş bağırsak darlıkları olan bölgelerde de kolorektal kanser gelişme olasılığı artar.

Sigara kullanımına davam edilmesi, bu iki hastalık varlığında da kolorektal kanser gelişim riskini arttırmaktadır.

Kolon Kanseri Teşhisi

Kolon kanserinin erken taranması için yapılan testler şunlar;

  • Kolonoskopi,
  • Dışkıda gizli kan bakılması,
  • Bilgisayarlı tomografi (BT) kolonografisi,
  • Fleksible sigmoidoskopi,
  • Dışkıda DNA testleri.

Kolon (Kalın Bağırsak) ve Rektum Kanseri

Kolonoskopi Ne Zaman Yapılmalı?

Ailesinde bağırsak kanseri olmayan ve bağırsağa ait hiç yakınması olmayan kişilerde kolonoskopi taraması günümüzde 50 yaşında başlatılmaktadır ve herhangi bir polip görülmediği durumlarda her 10 yılda bir tekrarlanmalıdır.

  1. derece yakınlarında 65 yaş öncesi gelişmiş bağırsak kanseri ya da meme, rahim ve yumurtalık kanserleri olan kişilerde ise kolonoskopi ile tarama yaşı 40’tır. Kişinin 1. derece yakınının kanser olduğu yaştan 10 sene öncesi 40 yaşından önceye denk geliyorsa, erken yaşta tarama yapılmalıdır.

Ülseratif kolitli hastalarda, hastalık yaşı 10 yılı geçtiğinde, her sene kolonoskopi kontrolü gerekmektedir.

Ailede genetik geçişli polipoizis sendromları olan kişilerde tarama yaşı 15-18 yaş itibari ile başlamalıdır.

Tarama kolonoskopisinde saptanan poliplerin sayısı ve patolojik tiplerine göre kontrol kolonoksopiler 1-3-5 ya da 10 yıl aralıklara yapılır.

Sadece sol kolon tümörleri açısından tarama hedeflenirse, uzun kolonoskopik incelemelerin arasında 2-3 yılda bir fleksible sigmoidoskopi işlemi de taramalarda kullanılabilir.

Gerekli koşullar olmadığı sürece “her yıl kolonoskopi yapılmalıdır” söylemleri doğruluk içermez. Sadece özel koşullarda yıllık takip yapılmalıdır.

Hastanın kolonoskopi yapılmasını tercih etmediği durumlarda 5 yılda bir BT kolonografiler yapılabilir Ancak BT kolonografilerde sadece tanı konulabilir, herhangi bir polip ya da kütle görüldüğünde o lezyonlardan biyopsi almak için kolonoskopinin yapılması gerekecektir.

Ayrıca erken evre kolon ve rektum kanseri tanısında BT nin kısıtlılıkları olduğu unutulmamalıdır.

Dışkıda gizli kan bakılması ilk kolonoskopi taraması yapılana dek sene de bir kez yapılmalıdır. Dışkıda DNA testleri de 2-3 yılda bir yapılan tarama testlerindendir.

Kolon kanseri ilk nereye sıçrar?

Tehlikeli ve yayılma eğiliminde olan bir kanser türü olması ile bilinen kolon kanseri genelde ilk olarak hastanın karaciğerine, akciğerine ve periton ismi ile de bilinen karın zarına sıçrar. Bu organlar arasında kolon kanserinin en sık sıçradığı organ ise karaciğer olacaktır. Kolon kanserlerinde karaciğer metastazlarına nispeten oldukça sık rastlanır.

Kolon kanseri kaçıncı evrede ameliyat olur?

Kolon kanseri hastalığı tehlikeli bir kanser türü olarak kabul edilir ve genelde kanserin birinci evresinde hastaya tek başına ameliyat ile müdahale edilir. Bu ameliyat için kullanılacak olan teknik ya da yöntem hastanın içerisinde bulunduğu sağlık durumuna ve kanserin spesifik özelliklerine göre değişim gösterebilir. Bunun yanında zaman zaman hastalığın ikinci evresinde de kanserli kısımların çıkarılması için cerrahi müdahale önerilebilir.

Kolon Kanserinde Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kolon ve rektum kanserleri tedavisinde Cerrahi, kemoterapi (ilaç tedavisi) ve radyoterapi (ışın tedavisi) en sık kullanılan yöntemlerdir.

Kolon ve rektum kanseri tedavi planlaması yapmadan önce hastanın genel durumu ve hastalığın yaygınlığı hakkında bilgi edinilmesi önemli. Bu nedenle tedavi planlamasında kanserin hangi evrede olduğunun bilinmesi gerekmektedir.

Kolon kanseri ameliyatı riskli mi?

Kolon kanseri ameliyatları nispeten riskli ameliyatlar olabilirler. Bu risk, hastanın içinde bulunduğu sağlık durumu ve kanserin spesifik özelliklerine göre belli oranda değişim gösterebilir. Kolon kanseri ameliyatlarında yaşanan en riskli durum kanamadır.

Bu duruma karşın kolon kanseri ameliyatlarında başarı oranının oldukça yüksek olduğu bilinir. Özellikle ilk evrede teşhis ve tedavisi yapılan hastalar için 5 yıllık yaşam şansı yüzde doksan oranındadır.

Kalın bağırsak alındıktan sonra ne olur?

Kolon kanseri gibi hastalıkların tedavisi için kalın bağırsağı alınmış olan hastaların ameliyat sonrası bazı noktalarda daha dikkatli olmaları gerekir. Özellikle kalın bağırsağın tamamı alınmış olan hastaların tuvalet alışkanlıklarında bazı değişimler yaşanabilir. Buna karşın hasta, uzman bir hekim tarafından planlanmış doğru bir diyet ile yaşam standartları düşmeden hayatına normal bir biçimde devam edebilir.

Kolon Ve Rektum Kanseri Evreleri Nelerdir?

Evre I: En erken hastalık evresidir. Kanser hücreleri bağırsağın iç ve orta tabakalarını tutar. Lenf düğümlerinde ve uzak organlarda tutulum yoktur.

Evre II. Kanser hücreleri bağırsağın tüm katlarını tutar, en dış tabakaya ulaşır, komşu organ ya da organlara yayılabilir. Lenf düğümlerinde ve uzak organlarda tutulum yoktur.

Evre III. Bağırsak duvarındaki tutulum hangi düzeyde olursa olsun, bağırsak komşuluğundaki lenf düğümlerinde tümör yayılımı vardır.

Evre IV. Hastalığın en ileri safhasını oluşturur. Bağırsak duvarındaki ya da lenf düğümlerindeki tümör yayılımı ne olursa olsun, karaciğer, akciğer, karın zarı (periton), kemik, beyin gibi organlarda metastaz vardır.

Kolon kanseri 1. evrede ne yapılması gerekir?

Kanserin henüz organ duvarlarına yayılmamış olduğu birinci evrede kanserli alan ameliyat yolu ile çevre dokular ile birlikte hastanın bedeninden çıkarılır. Bu sırada hastanın bedeninden çıkarılan çevre dokulardan biri olan lenf bezleri operasyon sonrası bir patolog tarafından incelemeye alınır. Bu inceleme sonucu kanserin kalın bağırsağa yayılıp yayılmadığı anlaşılacaktır. Bu evrede, yani birinci evrede hastalara genelde kemoterapi uygulanmaz.

Tüm Evrelerde Kolon Ve Rektum Kanserinin Başlıca Tedavi; Cerrahidir.

Ancak tümörün kolon ve rektumdaki yerleşim yerine, boyutuna, evresine, hastanın tümör komplikasyonlarıyla (tıkanıklık, delinmesi, kanama gibi) acil koşullarda başvurmasına bağlı olarak cerrahi tedavinin şekli değişebiliyor.

Günümüzde Kolon ve rektum kanserinin cerrahi tedavisinde laparoskopi uygulamaları giderek yaygınlaşmıştır. Uygulanan başlıca teknikler şunlar:

Bazı küçük rektum tümörlerinde anüs yoluyla sadece tümörlü kısmın kesilip çıkartılmasına lokal eksizyon denilmektedir.

Tümörün yerleşim yerine bağlı olarak kalın bağırsağın bir bölümünün (veya tümünün) ve rektumun bir bölümünün (veya tümünün) kesilip çıkartılmasına rezeksiyon denilmektedir.

Bu cerrahi teknikte bağırsak ile birlikte komşuluğundaki lenf düğümleri de birlikte çıkartılmaktad. Eğer tümör komşu organlara yayılmışsa, radikal cerrahi sırasında bu organların da çıkartılması gerekebilir.

Çıkartılan bağırsaktan geriye kalan sağlıklı bağırsak uçları karşı karşıya getirilerek birleştirilmektedir.

Kolon ya da rektum rezeksiyonları sonrasında  bazı durumlarda, çeşitli nedenlerle ince bağırsak ya da kolon karın duvarına dikilerek bir yapay anüs (ileostomi veya kolostomi) oluşturulabilmektedir.

Bağırsak içeriği, bu yapay anüsten karın duvarına yapıştırılan plastik torba içine boşalmaktadır. Bu durum bazı hastalarda kalıcı olabilirken bazı hastalarda ise geçici bir süreç olabilir.

Uygun sayıda ve boyuttaki karaciğer ve akciğer metastazları, cerrahi teknikle çıkartılabilmektedir(metastazektomi). Özellikle karaciğer metastazlarının cerrahi olarak temizlenmesi hastalar için uzun dönem sağ kalımda önemli kazanımlar sağlamaktadır.

Bu nedenle ileri karaciğer cerrahisi deneyimimiz ile karaciğer metastazlarına yönelik cerrahi tedavi için merkezimizde alanında uzman hekimlerimizle sizlere güncel ve doğru tedaviyi sunmak üzere hizmetinizdeyiz.

Radikal cerrahi tedaviden yararlanamayacak ileri evredeki kolon ve rektum kanserlerinde hastanın yaşam konforunu artıracak palyatif cerrahi girişimler uygulanabilmektedir (kolostomi açılması gibi).

III. ve IV. evredeki hastaların ameliyatlarından önce ve/veya sonra tedaviye kemoterapi ve/veya radyoterapi eklenebilmektedir.

Kaynakça: ÜYETÜRK, Ü., Öksüzoğlu, B., ARSLAN, Ü. Y., & Alkiş, N. (2011). Metastatik kolon kanseri tedavisinde bevacizumab kullanımına bağlı ince barsak perforasyonu gelişen bir olgu ve literatürün gözden geçirilmesi. Turkish Journal of Oncology, 26(4), 178-81.