Pankreatik asiner hücreli karsinom

Pankreatik asiner hücreli karsinom ya da kısaca asiner hücreli karsinom hastalığı pankreas üzerinde nadir görülen malign, yani kötü huylu bir ekzokrin tümörüne işararet eder. Bu malign, yani kötü huylu tümör, pankreas üzerinde oluşabilen tümörlerin yaklaşık yüze beşlik kadar bir kısmını oluşturur. Bu açıdan pankreas üzerinde en yaygın görülen kanser türleri arasında ikinci sırada gelir. Tipik olarak kötü prognoza sahip olan pankreatik asiner hücreli karsinom tıp literatüründe ACC kısaltması ile de bilinir.

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı hemen her yaştan bireyde görülebiliyor olsa da bu hastalık genelde 60 yaş üstü bireylerde daha yaygın bir biçimde kendini göstermesi ile bilinir. Bu hastalıkta, yani pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığında hastalarda serum lipazı artışı gözlemlenmektedir. Genelde tipik olarak, nispeten büyük bir tümör olan pankreatik asiner hücreli karsinomun boyu 10 cm boyutuna kadar ulaşabilmektedir.

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı sırasında oluşan ve boyu 10 cm boyutuna kadar ulaşabilen bu tümörler yoğun stormal doku içermedikleri için genelde yumuşak bir yapıya sahip olacaklardır. Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı sırasında hastalarda görülen tümörler pankreasın herhangi bir bölgesinden kaynaklanabilmektedir. Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalarında bu bölge hastadan hastaya büyük oranda değişim gösterebilir.

Pankreatik Asiner Hücreli Karsinom Hastalığında Belirtiler ve Bulgu

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı sırasında oluşan tümörler histomorfolojik olarak pankreatik asinus hücrelerine benzemektedirler. Buna karşın bu tümörler, yani pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı sırasında oluşan tümörler tipik olarak PASD ve PAS ile boyanmış olan orta derecede granüler sitoplazmaya sahiplerdir. Pankreatik asiner hücreli karsinom üzerinden yapılan biyopsi mikroskop altında incelenir ise tipik olarak granüler görünümlü olacaktır. 

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığının semptomları ya da hastaların şikayetleri, hastadan hastaya, hastalığın doğası ve hastanın sağlık geçmişine göre büyük oranda değişim gösterebilir. Ancak pankreatik asiner hücreli karsinom bir kanser türü olduğu için bu hastalığın belirtilerinin diğer kanser türleri ile benzer belirtiler olduğu söylenebilir.

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığına sahip olan hastalarda genelde ilk evrelerde iştahsızlık ve kilo kaybı gözlemlenir. Hasta, hastadan hastaya değişim gösterebilen belli bölgelerde bir takım ağrılar hissedebilir. Buna karşın pankreatik asiner hücreli karsinom hastalarında yaygın olarak görülen bir başka belirti ise gece terlemeleridir. Bu gece terlemeleri sırasında hastanın zaman zaman ateşi yükselebilir. Genel anlamda hastanın ateşinin yükselmesi de pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığına işaret ediyor olabilir. 

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalarına uygulanan tedavi

Hastalığın tedavisi de hastadan hastaya değişim gösterebilir. Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalarına uygulanan tedavi, hastanın spesifik şikayetleri ve sağlık geçmişine, hastalığın doğasına ve hangi evrede olduğuna göre belli bir oranda değişim gösterebilir. Buna karşın genelde pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığının tedavisi için cerrahi bir yöntem olan whipple ameliyatının uygulandığı söylenebilir. Whipple ameliyatı oldukça zorlu ve tecrübe gerektiren bir operasyon olması ile bilinir. Buna karşın, bu ameliyattan, yani whipple operasyonundan pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığına karşı oldukça etkili sonuçlar alınabilmektedir. 

Whipple operasyonu pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığının da dahil olduğu pankreas kanseri hastalıkları için uygulanan kapsamlı ve zorlu bir operasyondur. Operasyonun süresi hastadan hastaya değişim gösterebilir. Bu da, tedavi planlaması ile benzer olarak hastanın spesifik sağlık geçmişi ve hastalığın doğası üzerinden belirlenecek bir durumdur. Hastaların genelde pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı için uygulanan whipple operasyonu sonrası bir hafta ya da on gün kadar hastanede yatmaları gerekir. Whipple ameliyatı sonrası hastaların bir takım alışkanlık ve diyet değişimleri yapması gerekir.

Hastanın ameliyat sonrasında yağlı ve protein açısından zengin besinlerden uzak durması gerekir. Aynı şekilde şeker bakımından zengin yiyecek ve içecekler de hasta için önemli oranda zararlı etkilere sahip olabilirler. Buna karşın hasta alkollü içecekleri de kesinlikle tüketmemeli ya da mümkün olan en az düzeyde tüketmelidir. Sigara alışkanlığı olan hastalar ise bu alışkanlıklarından yine ya kesin şekilde vazgeçmeli ya da bu alışkanlığı mümkün olabilecek en az düzeyde sürdürmelilerdir. Ancak bu yiyecek içeceklerden, alkollü içeceklerden ve özellikle sigara tüketiminden ameliyat sonrası kayda değer uzunlukta bir süre kati olarak uzak kalınmalıdır. Aksi takdirde hastada başka sağlık problemleri görülebilir.

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı genelde kendini 60 yaş üzeri bireylerde gösterir. Buna karşın bu hastalık, yani pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı erkeklerde kadınlara oranda daha fazla görülür. Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı kayda değer oranda 60 yaş üzeri, yani yaşlı grupta yer alan bireylerde görülse de bu hastalığın gençlerde, hatta çocuklarda bile görülebildiği durumlarda olmuştur. Hatta pankreatik asiner hücreli karsinom tümörleri daha çok çocukluk çağı tümörleri olarak bilinirler. Bunun nedeni ise bu hastalık, yani pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı sırasında ortaya çıkan tümörlerin çocuklarda sık rastlanabilen tümörler olmalarıdır. Çocukluk çağı tümörleri olarak da bilinen pankreatik asiner hücreli karsinom tümörlerinin tedavilerinde çocuklar için de genelde whipple ameliyatı tercih edilir. Whipple ameliyatı ile çocuklarda pankreatik asiner hücreli karsinom tümörlerinin tedavilerinden son derece etkili ve olumlu sonuçlar alınabilmektedir. 

Pankreatik asiner hücreli karsinom hastalarına, hastadan hastaya değişim gösterebilmek ile birlikte genelde whipple operasyonuna ek olarak kemoterapi ve radyoterapi de uygulanır. Bu hastalık, yani pankreatik asiner hücreli karsinom hastalığı metastaz olasılığının yüksek olduğu bir kanser türüdür. Bu nedenle tedavide kemoterapi ve radyoterapinin önemi tartışılmaz derecede büyük bir öneme sahip olacaktır. Bu alanda tedaviden alınan yanıt hastadan hastaya değişim gösterebilse de günümüz tıp teknolojileri sayesinde olumlu yanıt alınan hastaların sayısını bir hayli artmıştır.

Kaynakça: Çamlıdağ, İ., & Danacı, M. (2019). Nadir Pankreatik Tümörler. Türk Radyoloji Seminerleri, 7, 181-196.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Pankreatik_asiner_hücreli_karsinom

https://en.wikipedia.org/wiki/Acinar_cell_carcinoma_of_the_pancreas

Doç. Dr. İsmail Sert

Doç.Dr.İsmail SERT, Ege Üniversitesi, Tıp fakültesi’nden mezun olduktan sonra Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi kliniğinde uzmanlık eğitimini tamamladı. Uzmanlık Eğitimi sırasında 6 ay süreyle İsviçre, Cenevre Üniversitesi Hastanesi’ nde pankreas adacık hücre nakli, karaciğer nakli ve böbrek nakli, karaciğer pankreas cerrahisi konularında eğitim aldı.