Sağ Hemikolektomi Nedir?

Sağ hemikolektomi nedir sorusunun en temel cevabı, kalın bağırsağın (kolonun) sağ tarafta yer alan bölümünün cerrahi bir operasyonla çıkarılmasıdır. Bu işlem sindirim sisteminin önemli bir parçası olan kolonun sağ yarısını etkileyen hastalıkların tedavisi için uygulanır. Ameliyatla, kalın bağırsağın başlangıcından (çekum) enine giden kısmının (transvers kolon) belli bir bölümüne kadar olan sağ tarafı alınır. Bu planlı bir kolon rezeksiyonu yani bağırsak çıkarma ameliyatıdır.

Sağ Hemikolektomi Tam Olarak Ne Demektir?

Basitçe söylemek gerekirse, sağ hemikolektomi kalın bağırsağın sağ bölümünü ilgilendiren hastalıklarda yapılan bir ameliyattır. Kalın bağırsağın başlangıç kısmı (çekum), yukarı çıkan bölümü (çıkan kolon), karaciğer altındaki köşesi (hepatik fleksura) ve enine giden kısmının (transvers kolon) bir bölümü bu ameliyatla alınır.

Bu işlem en sık kolonun sağ tarafındaki kanserler için yapılır ve standart tedavi olarak kabul edilir. Ama sadece kanser değil Crohn hastalığı, çıkarılamayan polipler veya bağırsak düğümlenmesi gibi başka durumlarda da gerekebilir.

Sağ Hemikolektomi Ameliyatında Neler Olur?

Ameliyat sırasında doktorunuz önce bağırsağın hastalıklı sağ kısmını çıkarır. Bu bölümle birlikte etrafındaki yağ dokusu ve lenf bezleri de temizlenir. Lenf bezlerinin temizlenmesi, özellikle kanser durumunda hastalığın yayılıp yayılmadığını anlamak için çok önemlidir.

Sonrasında sindirim sisteminin devamlılığı sağlanır. Bunun için ince bağırsağın ucu ile kalın bağırsağın kalan kısmı birbirine bağlanır. Bu bağlantıya anastomoz diyoruz. Bu sayede yiyecekler sindirim sisteminde normal yoluna devam edebilir.

Standart Sağ Hemikolektomi ile Hangi Bağırsak Bölgeleri Alınır?

Standart bir ameliyatta kalın bağırsağın sağ tarafındaki belirli kısımlar çıkarılır. Bunlar çekum yani kalın bağırsağın ilk kesesi, çıkan kolon yani yukarı doğru uzanan kısım, hepatik fleksura yani sağ üstteki bağırsak köşesi ve transvers kolon yani bağırsağın enine giden bölümünün ilk kısmıdır.

Çıkarılan bu bağırsak bölümlerinin her birinin vücutta görevleri vardır. Özellikle çıkan kolon suyun geri emiliminde rol oynar.

Sağ Hemikolektomi ile İnce Bağırsak ve Apandis Alınır mı?

Evet, bu ameliyatta ince bağırsağın son bölümü olan ileumun bir kısmı da genellikle çıkarılır. Buna terminal ileum diyoruz. Bu kısım, yağların sindirimi için önemli olan safra asitlerinin geri emildiği yerdir.

Apandis de genellikle kalın bağırsağın başlangıcı olan çekuma yapışık olduğu için, çekum çıkarılırken apandis de birlikte alınır. Bu durum sizi gelecekte olası bir apandisit atağından da korumuş olur.

Sağ Hemikolektomi Ameliyatında Lenf Bezlerinin Önemi Nedir?

Kanser şüphesi veya tanısıyla yapılan sağ hemikolektomi ameliyatlarında lenf bezlerinin çıkarılması kritik öneme sahiptir. Çünkü kanser hücreleri yayılmaya başladığında ilk uğradıkları yerlerden biri genellikle bu lenf bezleridir.

Cerrahınız, çıkarılan bağırsak parçasıyla birlikte bu lenf bezlerini de alır. Patoloji uzmanları bu lenf bezlerini inceleyerek kanserin yayılım durumunu yani evresini belirler. Bu bilgi, ameliyat sonrası ek tedaviye (kemoterapi gibi) gerek olup olmadığını anlamak için çok değerlidir.

Genişletilmiş Sağ Hemikolektomi Ne Zaman Gerekir?

Bazen standart ameliyat yeterli olmaz ve daha geniş bir bağırsak bölümünün çıkarılması gerekir. Buna genişletilmiş sağ hemikolektomi denir. Bu durumda standart olarak çıkarılan sağ kolon bölümlerine ek olarak enine giden kolonun (transvers kolon) tamamı veya büyük bir kısmı alınır.

Bu daha kapsamlı ameliyat genellikle tümörün yerine bağlıdır. Eğer tümör bağırsağın sağ üst köşesinde (hepatik fleksura) veya enine giden kolonun ortalarında ise, kanserin tamamen temizlenmesi için bu genişletilmiş işlem gerekebilir.

Genişletilmiş Sağ Hemikolektomi Neden Yapılır?

Genişletilmiş ameliyatın temel amacı, tümörü geride hiç kalıntı bırakmadan tamamen çıkarmaktır. Özellikle transvers kolonda yerleşmiş tümörlerde bu gerekebilir.

Ayrıca transvers kolonun büyük kısmını çıkarmak, kalan ince bağırsak ile kalın bağırsağın daha sol kısmı arasında daha güvenli ve gergin olmayan bir bağlantı (anastomoz) yapmayı kolaylaştırabilir. Bu da ameliyatın başarısı için önemlidir.

Sağ Hemikolektomi Hangi Kanserler İçin Uygulanır?

Sağ hemikolektominin en sık yapılma nedeni, kalın bağırsağın sağ tarafında yani çekum, çıkan kolon veya hepatik fleksurada gelişen kanserlerdir (adenokarsinom). Aslında tüm bağırsak kanserlerinin önemli bir bölümü kolonun bu sağ tarafında görülür.

Bunun yanında apandis kanserleri veya karsinoid tümör gibi daha nadir tümörler de sağ kolonda ise bu ameliyatla tedavi edilir. Ayrıca Lynch sendromu gibi kalıtsal kanser riski taşıyan kişilerde de koruyucu veya tedavi amaçlı yapılabilir.

Sağ Hemikolektomi İyi Huylu Hangi Hastalıklarda Gerekir?

Sağ hemikolektomi sadece kanser için değildir. Crohn hastalığı gibi bazı iltihaplı bağırsak hastalıklarında da gerekebilir. Özellikle Crohn hastalığı ince bağırsağın sonunu ve kalın bağırsağın başını etkilediğinde, ilaçlar yetersiz kalırsa veya darlık, apse gibi sorunlar olursa ameliyat düşünülebilir.

Ayrıca kolonoskopide görülen ama endoskopik olarak çıkarılamayan büyük polipler de bir başka nedendir. Bu poliplerin kanser riski taşıması veya yapısı nedeniyle cerrahi gerekebilir.

Sağ Hemikolektomi Başka Hangi Durumlarda Yapılır?

Bunların dışında daha nadir durumlar da sağ hemikolektomi gerektirebilir. Örneğin çekal volvulus, kalın bağırsağın başlangıcının kendi etrafında dönüp tıkanmasıdır ve acil ameliyat gerektirir.

Çok ilerlemiş, apse yapmış veya delinmiş bir apandisit durumunda da bazen sadece apandisi almak yetmez, sağ hemikolektomi yapmak gerekebilir. Travma, damar tıkanıklığı veya şiddetli iltihap sonucu sağ kolonda delinme olması da bir başka acil ameliyat nedenidir.

Sağ Hemikolektomi Öncesi Tıbbi Hazırlık Nasıl Olur?

Ameliyat öncesinde doktorunuz genel sağlık durumunuzu kontrol etmek için bazı testler isteyecektir. Kan tahlilleri, kalp grafisi (EKG) ve akciğer filmi genellikle yapılır. Kronik bir hastalığınız varsa (kalp, diyabet gibi) bunlarla ilgili ek değerlendirmeler yapılabilir.

Anestezi doktoru da sizi görerek anestezi için uygun olup olmadığınızı değerlendirir. Kullandığınız tüm ilaçları, vitaminleri, bitkisel ürünleri ve alerjilerinizi eksiksiz olarak doktorunuza bildirmeniz bu süreçte çok önemlidir.

Sağ Hemikolektomi Öncesi İlaçlar Nasıl Ayarlanır?

Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız (aspirin, kumadin vb.), ameliyattan belirli bir süre önce doktorunuzun önerisiyle kesmeniz gerekecektir. Bu süre ilacın türüne göre değişir.

Ameliyat sabahı almanız veya almamanız gereken tansiyon, şeker gibi sürekli kullandığınız ilaçlar size ayrıca belirtilecektir. Özellikle tansiyon ve diyabet ilaçlarının düzenlenmesi önemlidir. Bu konuda mutlaka doktorunuzun talimatlarına uymalısınız.

Sağ Hemikolektomi İçin Bağırsak Temizliği Şart mı?

Geçmişte kolon ameliyatlarından önce bağırsakların tamamen boşaltılması standart bir uygulamaydı. Bunun için genellikle bir gün önceden başlayan özel müshil ilaçları kullanılırdı.

Ancak günümüzde özellikle sağ kolon ameliyatları için bu durum değişebiliyor. “Geliştirilmiş İyileşme Protokolleri” (ERAS) kapsamında bazen sadece bağırsak temizliği yapılmayabiliyor veya temizlikle birlikte ağızdan özel antibiyotikler verilebiliyor. Bazı cerrahlar sadece antibiyotik vermeyi de tercih edebiliyor. Doktorunuz sizin için en uygun yöntemi belirleyecektir.

Sağ Hemikolektomi Öncesi Nasıl Beslenilir?

Ameliyat öncesi beslenme de değişen uygulamalardan biridir. Eskiden ameliyattan önceki gece yarısından sonra tam açlık gerekirdi.

Şimdi ise ERAS protokolleri sayesinde açlık süresi kısaldı. Genellikle ameliyattan 6 saat öncesine kadar hafif bir şeyler yemenize, 2 saat öncesine kadar ise su gibi berrak sıvılar içmenize izin verilebilir. Hatta bazen ameliyat sabahı özel karbonhidratlı içecekler verilmesi bile önerilebilir. Doktorunuz size özel beslenme planını anlatacaktır.

Sağ Hemikolektomi İçin Diğer Hazırlıklar Nelerdir?

Tıbbi hazırlıklar dışında birkaç basit ama önemli hazırlık daha vardır. Ameliyat bölgesi enfeksiyon riskini azaltmak için ameliyattan önceki gece veya sabah antiseptik bir sabunla duş almanız istenebilir.

Ameliyathaneye alınmadan hemen önce damarınızdan koruyucu antibiyotik yapılır. Bacaklarınızda pıhtı oluşumunu engellemek için kan sulandırıcı iğne ve/veya özel çoraplar gerekebilir. Ayrıca ameliyat ve sonrası hakkında size detaylı bilgi verilmesi, sorularınızın cevaplanması da hazırlığın önemli bir parçasıdır.

Sağ Hemikolektomi Hangi Cerrahi Yöntemlerle Yapılır?

Bu ameliyat üç farklı yöntemle yapılabilir. Açık cerrahi, laparoskopik (kapalı) cerrahi ve robotik cerrahi. Seçilecek yöntem sizin durumunuza, hastalığınıza ve cerrahın deneyimine göre değişir.

Açık yöntemde karına tek bir uzun kesi yapılır. Kapalı yöntemlerde ise birkaç küçük delikten kamera ve özel aletlerle girilir. Robotik yöntemde de kapalı teknik kullanılır ama cerrah aletleri bir konsoldan yönetir.

Açık Sağ Hemikolektomi Ameliyatı Nasıldır?

Açık ameliyat, karın duvarına yapılan tek ve daha uzun bir kesi ile yapılır. Cerrah bu kesiden direkt olarak karın içine ulaşır ve ameliyatı gözüyle görerek, elleriyle yapar.

Bu geleneksel yöntem özellikle çok büyük tümörlerde, daha önceki ameliyatlara bağlı ciddi yapışıklıklarda veya bağırsak delinmesi gibi acil durumlarda daha uygun olabilir. Ancak iyileşme süresi genellikle daha uzundur ve ameliyat izi daha belirgindir.

Laparoskopik (Kapalı) Sağ Hemikolektomi Nasıl Yapılır?

Laparoskopik ameliyatta karın duvarına birkaç tane küçük (genellikle yarım-bir cm) delik açılır. Bir delikten kamera sokularak karın içinin görüntüsü bir ekrana yansıtılır. Diğer deliklerden ise uzun, ince özel cerrahi aletler sokulur.

Cerrah, ekrandaki görüntüyü izleyerek bu aletlerle ameliyatı gerçekleştirir. Karın içi, görüşü sağlamak için karbondioksit gazıyla hafifçe şişirilir. Bu yöntem genellikle daha az ağrılıdır, daha çabuk iyileşme sağlar ve daha estetik sonuçlar verir.

Robotik Sağ Hemikolektomi Ameliyatı Nasıldır?

Robotik cerrahi de kapalı bir yöntemdir ve laparoskopiye benzer şekilde küçük deliklerden yapılır. Temel fark, cerrahın aletleri bir konsol yardımıyla yönetmesidir. Robotik kollar, cerrahın el hareketlerini daha hassas bir şekilde ameliyat bölgesine iletir.

Robotik sistem 3 boyutlu ve büyütülmüş görüntü sağlar. Aletlerin hareket kabiliyeti insan el bileğinden daha fazladır ve titremez. Bu özellikle zorlu bölgelerde avantaj sağlayabilir. Ancak ameliyat süresi genellikle daha uzundur ve maliyeti daha yüksektir.

Sağ Hemikolektomi Ameliyatının Adımları Nelerdir?

Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, ameliyatın temel adımları vardır. Önce çıkarılacak olan sağ kolon bölümü etrafındaki dokulardan dikkatlice ayrılır (mobilizasyon). Bu sırada komşu organlara zarar vermemeye özen gösterilir.

Sonra, bu bağırsak bölümünü besleyen ana kan damarları bağlanıp kesilir (ligasyon). Kanser ameliyatıysa, bu damarlarla birlikte lenf bezleri de çıkarılır. Son olarak bağırsak bölümü belirlenen sınırlardan kesilerek vücuttan çıkarılır (rezeksiyon).

Sağ Hemikolektomi Sonrası Bağırsaklar Tekrar Nasıl Çalışır?

Hastalıklı bağırsak bölümü çıkarıldıktan sonra sindirim yolunun devamlılığı sağlanmalıdır. Bunun için kalan ince bağırsağın ucu ile kalın bağırsağın devam eden kısmı birbirine bağlanır. Bu bağlantıya anastomoz denir.

Anastomoz, cerrahın tercihine göre elle dikişlerle veya stapler denilen özel cerrahi zımbalarla yapılabilir. Önemli olan bağlanan uçların sağlıklı olması, iyi kanlanması ve gergin olmamasıdır. Bu bağlantının sorunsuz iyileşmesi için kritiktir.

Sağ Hemikolektomi Yöntemleri Arasındaki Farklar Nelerdir?

Kapalı yöntemler (laparoskopik ve robotik) genellikle açık cerrahiye göre daha konforlu bir iyileşme süreci sunar. Daha az ağrı, daha küçük izler, daha kısa hastanede kalış ve işe daha erken dönüş gibi avantajları vardır.

Robotik cerrahinin laparoskopiye göre teknolojik üstünlükleri (3D görüntü, hassas kollar) vardır ama daha pahalıdır ve ameliyat daha uzun sürebilir. Hangi yöntemin sizin için en iyisi olduğuna, durumunuzu değerlendiren cerrahınız karar verecektir. Önemli olan ameliyatın güvenli ve başarılı bir şekilde yapılmasıdır.

Sağ Hemikolektomi Sonrası Hastanede Kaç Gün Kalınır?

Ameliyat sonrası hastanede kalış süreniz ameliyatın nasıl yapıldığına (açık veya kapalı), genel sağlık durumunuza ve iyileşme hızınıza bağlı olarak değişir. Her şey yolunda giderse genellikle 3 ila 7 gün arasında hastanede kalırsınız.

Kapalı yöntemlerle (laparoskopik veya robotik) yapılan ameliyatlardan sonra bu süre genelde daha kısadır, ortalama 3-5 gün civarında olabilir. Açık ameliyat sonrası ise biraz daha uzun, 5-7 gün veya bazen daha fazla kalmanız gerekebilir.

Sağ Hemikolektomi Sonrası Ağrım Olur mu?

Ameliyat sonrası ağrı beklenen bir durumdur ama kontrol altına alınabilir. İlk zamanlarda ağrınız için damardan veya özel pompalarla (PCA) ağrı kesiciler verilebilir.

Daha sonra ağızdan alabileceğiniz tablet veya şurup formundaki ağrı kesicilere geçilir. Doktorunuz size uygun ağrı kesici kombinasyonunu ayarlayacaktır. Modern ağrı kontrol yöntemleri sayesinde ameliyat sonrası dönemi eskiye göre çok daha rahat geçirmek mümkündür.

Sağ Hemikolektomi Sonrası Ne Zaman Yemek Yiyebilirim?

Ameliyattan sonra bağırsaklarınız tekrar çalışmaya başlayana kadar size damardan sıvı verilir. Bağırsaklarınızın çalıştığına dair belirtiler (gaz çıkarma, bağırsak sesleri) ortaya çıkınca ağızdan beslenmeye başlarsınız. Bu genellikle 1 ila 3 gün içinde olur.

Önce su gibi berrak sıvılarla başlanır. Sonra yavaş yavaş yumuşak gıdalara ve ardından normal katı gıdalara geçilir. “Geliştirilmiş İyileşme Protokolleri” (ERAS) uygulanan durumlarda bazen ameliyatın ertesi günü bile beslenmeye başlanabilir.

Sağ Hemikolektomi Sonrası Hemen Hareket Etmeli miyim?

Evet, ameliyat sonrası mümkün olan en kısa sürede hareketlenmeniz çok önemlidir. Yataktan kalkıp kısa yürüyüşler yapmak iyileşmenizi hızlandırır.

Erken hareket etmek, bacaklarda pıhtı oluşması, akciğer sorunları ve bağırsak tembelliği gibi riskleri azaltır. Başlangıçta biraz zorlanabilirsiniz ama hemşireler size yardımcı olacaktır. Taburcu olduktan sonra da aktivitenizi kademeli olarak artırmanız, özellikle yürümeniz önerilir.

Sağ Hemikolektomi Sonrası Yara Bakımı Nasıl Olmalı?

Ameliyat yaranızın üzeri genellikle steril bir pansumanla kapatılır. Bu pansumanın ne zaman değiştirileceğini veya çıkarılacağını doktorunuz size söyleyecektir. Yara yerini temiz ve kuru tutmak önemlidir.

Genellikle kısa bir süre sonra duş almanıza izin verilir. Yara yerini nazikçe yıkayıp kurulayabilirsiniz. Yara yerinde aşırı kızarıklık, şişlik, ısı artışı veya akıntı gibi enfeksiyon belirtileri fark ederseniz hemen doktorunuza başvurmalısınız.

Sağ Hemikolektomi Ameliyatının Genel Komplikasyonları Var mı?

Her ameliyatın bazı riskleri vardır. Sağ hemikolektomide de enfeksiyon (yara yerinde, karın içinde veya akciğerlerde), kanama, bacaklarda pıhtı oluşması (DVT) ve anesteziye bağlı sorunlar gibi genel riskler mevcuttur.

Bu riskler genellikle düşüktür ve önlemek için birçok tedbir alınır (koruyucu antibiyotikler, pıhtı önleyici ilaçlar, dikkatli cerrahi gibi). Doktorunuz ameliyat öncesinde bu riskleri sizinle detaylı olarak konuşacaktır.

Sağ Hemikolektomi Ameliyatına Özel Riskler Nelerdir?

Bu ameliyata özgü en önemli risk, bağırsakların birleştirildiği yerden (anastomoz) sızıntı olmasıdır. Buna anastomoz kaçağı denir ve ciddi bir durumdur, tekrar ameliyat gerektirebilir. Görülme oranı düşüktür ancak önemlidir.

Diğer olası sorunlar arasında ameliyat sonrası bağırsak hareketlerinin geçici olarak durması (ileus), yara yerinde fıtık gelişmesi veya karın içinde yapışıklıklar oluşması sayılabilir. Çok nadiren komşu organ yaralanmaları da olabilir. Cerrahınız bu riskleri en aza indirmek için büyük özen gösterir.

Sağ Hemikolektomi Sonrası Anastomoz Kaçağı Nedir?

Anastomoz kaçağı, ameliyatta ince bağırsak ile kalın bağırsağın birbirine bağlandığı dikiş hattından bağırsak içeriğinin karın boşluğuna sızması durumudur. Bu ameliyat sonrası en ciddi komplikasyonlardan biridir çünkü karın içinde enfeksiyona (peritonit) ve kana mikrop karışmasına (sepsis) yol açabilir.

Genellikle ameliyattan sonraki ilk hafta içinde belirti verir. Ateş, şiddetli karın ağrısı, kalp hızında artış gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Tanı için genellikle kan testleri ve bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılır.

Sağ Hemikolektomi Sonrası Anastomoz Kaçağı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anastomoz kaçağının tedavisi durumun ciddiyetine göre değişir. Küçük ve sınırlı kaçaklarda, hastanın durumu iyiyse, antibiyotikler ve bağırsağı dinlendirmek yeterli olabilir. Bazen BT eşliğinde apse varsa dışarıdan bir tüp (dren) yerleştirilerek boşaltılabilir.

Ancak kaçak büyükse veya hastanın durumu ciddiyse, genellikle tekrar ameliyat gerekir. Ameliyatta karın içi temizlenir, enfeksiyon kontrol altına alınır ve bazen geçici bir stoma (bağırsağın karına ağızlaştırılması) açılması gerekebilir. Erken tanı ve müdahale çok önemlidir.

Doç. Dr. İsmail Sert

Doç. Dr. İsmail Sert, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra genel cerrahi uzmanlığını Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamladı. İsviçre, Hollanda ve Malatya’da organ nakli, karaciğer, pankreas ve safra yolu cerrahisi üzerine eğitimler aldı. 2018’de Tepecik Hastanesi’nde karaciğer nakli programını kurdu ve yönetti. Türk ve Avrupa Cerrahi Yeterlilik Belgelerine sahiptir. Ağustos 2023’ten itibaren İzmir Bayraklı’daki özel kliniğinde hastalarını kabul etmektedir.