Dalak Koruyucu Laparoskopik Distal Pankreatektomi

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi, pankreasın kuyruk kısmında yer alan iyi huylu veya düşük malignite potansiyeline sahip lezyonların tedavisinde uygulanan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Bu teknikte pankreasın etkilenen bölümü çıkarılırken dalak korunur.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi avantajları arasında daha az kan kaybı, daha küçük cerrahi kesi, daha hızlı iyileşme ve dalak fonksiyonlarının devam etmesi yer alır. Dalağın korunması, bağışıklık sistemi açısından uzun vadeli yarar sağlar.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi endikasyonları arasında pankreasın selim tümörleri, kistik lezyonları ve bazı düşük dereceli nöroendokrin tümörler bulunur. Cerrahi öncesi ayrıntılı görüntüleme ile lezyonun yeri ve yayılımı değerlendirilir.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrası iyileşme sürecinde hastalar genellikle kısa sürede mobilize edilir. Erken beslenme başlanabilir ve postoperatif komplikasyon riski açık cerrahiye göre daha düşüktür. Düzenli takip, tedavi başarısının değerlendirilmesinde önemlidir.

Dalak Koruyucu Laparoskopik Distal Pankreatektomi Nedir?

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi minimal invaziv bir cerrahi yöntem olup pankreasın distal kısmındaki tümörlerin çıkarılmasında kullanılır. Bu işlem sırasında splenik damarlar korunarak veya bağlanarak iki farklı teknik uygulanır. Dalak damarlarının korunması splenektomiye bağlı olarak gelişebilecek enfeksiyon ve tromboz risklerini en aza indirir. Ayrıca prosedür sırasında genellikle laparoskopik aletler ile pankreas ve splenik damarlar etrafında dikkatli bir diseksiyon gerçekleştirilir. Bu cerrahi yöntem geleneksel açık ameliyatlara göre daha az kan kaybı ve daha kısa iyileşme süresi sunar. Sonuç olarak hastalar için daha az komplikasyon ve daha hızlı bir iyileşme süreci sağlanır.

Dalak Koruyucu Distal Pankreatektominin Amacı ve Etkileri Nelerdir?

Dalak koruyucu distal pankreatektomi (DPDP) dalağın bağışıklık fonksiyonunu korumak ve splenektomiye bağlı komplikasyonları önlemek amacıyla yapılır. Dalak özellikle kapsüllü bakterilere karşı bağışıklıkta kritik bir rol oynar. DPDP dalak çıkarılmadan gerçekleştirilerek splenektomi sonrası enfeksiyon riskini en aza indirir ve hastanın bağışıklık sistemini güçlendirir. Ayrıca splenektomiye bağlı sepsis ve trombositoz gibi ciddi komplikasyonların görülme olasılığını azaltır.

Bu yöntem aynı zamanda pankreas lezyonlarını çıkartırken organın normal fonksiyonunu en üst düzeyde korumayı hedefler. DPDP cerrahi travmayı en aza indirerek hastaların daha hızlı iyileşmesini sağlar. Dalak korunarak hastanın ameliyat sonrası komplikasyonları azaltılmış olur.

Araştırmalar DPDP’nin splenektomiye kıyasla daha düşük kan kaybı ve pankreas fistülü oluşum oranlarına yol açtığını göstermektedir. Aynı zamanda bu yöntemi geçiren hastalarda hastanede kalış süreleri de daha kısa olmaktadır.

Dalak Koruyucu Laparoskopik Distal Pankreatektomi Hangi Durumlarda Kullanılır?

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi belirli durumlarda uygulanması önerilen bir cerrahi tekniktir. Bu işlem genellikle pankreasın gövde ve kuyruk kısmındaki iyi huylu veya düşük dereceli kötü huylu tümörlerin tedavisinde tercih edilir. Bunun yanı sıra dalağın korunması bağışıklık sistemi fonksiyonlarının sürdürülmesine katkı sağlar. Bu ameliyatın kullanıldığı durumlar şunlardır:

• İyi Huylu Tümörler: İnsülinoma ve kistadenom gibi pankreasta oluşan agresif olmayan tümörler.
• Düşük Dereceli Kötü Huylu Tümörler: Nöroendokrin tümörler gibi düşük dereceli kanser vakaları.
• Kistler veya İnvaziv Olmayan Tümörler: Pankreas kistleri veya IPMN’ler.
• Kronik Pankreatit: Pankreasın sadece distal kısmının etkilendiği vakalarda.

Bu işlemde dalak korunması için iki teknik uygulanır: dalak damarlarının korunması ve Warshaw tekniği. Bu teknikler hastanın durumuna göre seçilerek işlem gerçekleştirilir.

Dalak Koruyucu Laparoskopik Distal Pankreatektomi Nasıl Uygulanır?

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi pankreasın distal bölgesindeki lezyonların çıkarılmasında kullanılan minimal invaziv bir tekniktir. Operasyonun uygulanabilmesi için hasta sırt üstü yatırılır ve ters Trendelenburg pozisyonu verilerek pankreasa uygun erişim sağlanır. Pankreasın mobilizasyonu küçük keseye giriş yapılarak ve mide arka duvarının kaldırılmasıyla başlar.

Cerrah pankreasın arka yüzeyini dikkatlice diseke eder ve lezyonu laparoskopik ultrason yardımıyla lokalize eder. Diseksiyon sırasında splenik damarların korunması amacıyla splenik arter ve ven özenle ortaya çıkarılır. Alternatif olarak Warshaw tekniği kullanıldığında splenik damarlar feda edilir ve dalak kısa gastrik damarlar sayesinde korunur.

• Hasta Pozisyonu: Ters Trendelenburg pozisyonu (30°-60°)
• Port Yerleşimi: Genellikle dört trokar kullanılır
• Pankreas Mobilizasyonu: Mide arka duvarı kaldırılarak pankreas ortaya çıkarılır
• Pankreas Transeksiyonu: Lineer zımba kullanılarak pankreas kesilir
• Dren Yerleştirilmesi: Ameliyat sonrası dren takılır

Splenik damarların korunması sırasında cerrah dikkatli bir diseksiyon yapar ve bu damarların yaralanmasını önlemek için özen gösterir. Warshaw tekniğinde ise cerrah dalağın perfüzyonunu kısa gastrik damarlar yoluyla korur. Pankreasın kesilmesinden sonra hemostaz sağlanır ve cerrahi alan kapatılarak operasyon tamamlanır. Ameliyat sonrası hasta komplikasyonlar açısından yakından izlenir.

Dalak Koruyucu Distal Pankreatektominin Yan Etkileri ve Riskleri Nelerdir?

Dalak koruyucu distal pankreatektomi belirli riskler ve yan etkiler taşıyan bir cerrahi işlemdir. Her ne kadar dalağın korunması bazı komplikasyonlardan kaçınmayı amaçlasa da bu ameliyat sonrası bazı olumsuz etkiler yaşanabilir. İşlem sonrasında en sık görülen komplikasyonlardan biri pankreatik fistül oluşumudur. Bu durum pankreas sıvılarının karın içine sızmasına yol açabilir ve müdahale gerektirebilir. Dalak damarlarının korunmadığı durumlarda ise dalak enfarktüsü riski artar. Özellikle Warshaw tekniği uygulandığında dalak kan akışı bozulabilir bu da dalak iskemiye neden olabilir.

Bazı hastalarda sol taraflı portal hipertansiyon gelişebilir. Bu durum mide ve yemek borusunda genişlemiş damarlar olan varislerin oluşumuna yol açar. Ancak bu varisler nadiren ciddi kanama riskini beraberinde getirir. Dalak damarlarının çıkarıldığı durumlarda dalak apsesi gelişme olasılığı da mevcuttur ve bu genellikle drenaj gerektirir.

Ameliyat sonrası karın içi sıvı birikimi olasılığı da vardır ve bu sıvı koleksiyonları bazen ek müdahaleler gerektirebilir. Bununla birlikte hastalar pankreatit riski ile de karşı karşıya kalabilirler. Pankreatit ameliyat sonrası iltihaplanma nedeniyle ortaya çıkabilir ve karın ağrısına sebep olabilir.

Dalak Koruyucu Laparoskopik Distal Pankreatektomi Kimler İçin Uygundur?

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi özellikle belirli hasta grupları için uygundur. Öncelikle pankreasın gövde veya kuyruk bölgesinde yer alan iyi huylu veya düşük dereceli kötü huylu tümörleri olan hastalar bu işlemden fayda görebilir. Önerilen hasta grupları aşağıda sıralanmıştır:

• Pankreas kistleri bulunan hastalar
• Nöroendokrin tümörleri olanlar
• İntraduktal papiller müsinöz neoplazmlar (IPMN) bulunan hastalar

Ayrıca dalağın korunmasının mümkün olduğu ve tümörün dalak hilusunu ya da majör damarları etkilemediği durumlar önemlidir. Tümör küçük olduğunda ve splenik arter veya venin bütünlüğü tehdit altında değilse damar koruyucu teknikler uygulanabilir. Ancak daha büyük tümörler veya damar invazyonu gibi durumlar bu cerrahi için uygun olmayan hastalar arasında yer alır. Amaç dalağın immünolojik işlevlerini koruyarak splenektomiden kaynaklanan komplikasyonları önlemektir.

Dalak Koruyucu Distal Pankreatektomi Başarı Oranları Nelerdir?

Dalak koruyucu distal pankreatektomi (DKDP) başarı oranları genellikle yüksek olup farklı çalışmalara göre %55 ila %84 arasında değişmektedir. Bu oranlar hastaların durumuna cerrahi tekniğe ve işlem için belirlenen endikasyonlara göre değişiklik gösterebilir. Minimal invaziv yöntemler özellikle laparoskopik ve robotik yaklaşımlar bu başarı oranlarının daha da artmasına katkıda bulunur.

DKDP splenektomi ile yapılan distal pankreatektomiye kıyasla daha az komplikasyon riski sunar. Özellikle dalak damarlarının korunduğu Kimura prosedürü bu ameliyatlarda yaygın olarak tercih edilen bir yaklaşımdır. Çalışmalar bu prosedürle yapılan ameliyatlarda sepsis ve diğer ciddi enfeksiyon risklerinin önemli ölçüde azaldığını göstermektedir. Ayrıca bu cerrahi yöntemle dalak damarlarının korunması splenektomi sonrası ortaya çıkabilen komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.

DKDP’den sonra hastaların kısa vadeli komplikasyon oranları genellikle düşüktür. Bazı çalışmalarda hastaların %84,7’sinde dalak damarlarının başarıyla korunduğu ve bu hastalarda ek komplikasyon görülmediği bildirilmiştir.

Dalak Koruyucu Distal Pankreatektomiden Sonra Beklenen İyileşme Süreci Nasıldır?

Ameliyat sonrası iyileşme süreci dalak koruyucu distal pankreatektomi (SPDP) uygulanan hastalarda birkaç aşamaya ayrılır. Erken dönemde hastalar genellikle 7-10 gün boyunca hastanede kalır ve bu süre boyunca komplikasyonların izlenmesi önemlidir. Laparoskopik teknik kullanılması hastanede kalış süresini azaltabilir. Ağrı yönetimi için genellikle opioidler veya epidural analjezi kullanılır.

Erken dönemde karşılaşılabilecek komplikasyonlar arasında pankreas fistülleri mide boşalmasında gecikme ve enfeksiyonlar bulunur. Özellikle pankreas fistülü drenaj tüplerine ihtiyaç duyulmasına yol açabilir. Hastaların beslenmesi sıvı diyetle başlar ve tolere edildikçe katı gıdalara geçilir. Bağırsak fonksiyonlarının normale dönmesi düzenli olarak izlenir.

Orta dönemde hastalar taburcu olduktan sonra günlük aktivitelerine yavaş yavaş dönebilirler. Ancak en az 4-6 hafta boyunca ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmaları önerilir.

• Takip görüntüleme: Dalak damarı rezeksiyonu yapılan hastalarda dalak enfarktüsü ve apse gibi komplikasyonları izlemek amacıyla görüntüleme yapılabilir.
• Yara iyileşmesi: Cerrahi yaralar ve drenaj bölgeleri enfeksiyon belirtileri açısından izlenir.

Uzun dönemde iyileşme süreci hastaların yaklaşık 3-6 ay içinde normal yaşamlarına dönmeleriyle sonuçlanır. Dalağın korunması bağışıklık fonksiyonlarının korunmasına katkı sağlar ve bu da splenektomiden kaçınmanın önemli bir avantajıdır.

• Dalak fonksiyonu: Dalak damarı rezeksiyonu uygulanan hastalarda hafif dalak iskemisi gelişebilir ancak bu genellikle asemptomatiktir.
• Bağışıklık fonksiyonu: Dalağın korunması splenektomi sonrası enfeksiyon risklerini önler ve normal bağışıklık sisteminin devamını sağlar.
• Yaşam kalitesi: Dalak koruyucu teknikler uygulanan hastalar daha az komplikasyon ve daha iyi yaşam kalitesi ile iyileşme sürecini tamamlarlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi hangi durumlarda tercih edilir?

Bu cerrahi yöntem, pankreasın kuyruk kısmındaki iyi huylu tümörler, kistler veya düşük riskli lezyonlarda dalak kaybını önlemek amacıyla tercih edilir.

Dalak koruyucu distal pankreatektomi ile klasik distal pankreatektomi arasındaki fark nedir?

Klasik yöntemde pankreasın yanı sıra dalak da çıkarılırken, dalak koruyucu teknikte yalnızca pankreasın hastalıklı kısmı alınır ve dalak korunarak bağışıklık sistemi güçlü tutulur.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrasında bağışıklık sistemi nasıl etkilenir?

Dalak korunduğu için bağışıklık sistemi tam kapasite çalışmaya devam eder, bu da enfeksiyonlara karşı daha güçlü koruma sağlar ve uzun vadede sağlık için büyük avantaj sunar.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrası komplikasyon riski nedir?

En sık görülen komplikasyonlar arasında pankreas fistülü, kanama ve enfeksiyon bulunur. Ancak dalak korunduğu için enfeksiyon riski klasik ameliyatlara göre daha düşüktür.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi hamilelikte güvenli midir?

Gebelik sırasında yalnızca acil ve zorunlu durumlarda uygulanır. Laparoskopik yöntem, açık cerrahiye kıyasla daha az travmatik olsa da, gebelik özelinde riskler titizlikle değerlendirilmelidir.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrası iyileşme süresi ne kadardır?

Hastalar genellikle birkaç gün içinde taburcu edilir ve 2-4 hafta içinde normal yaşantılarına dönebilirler. Tam iyileşme süresi ise hastanın genel sağlık durumuna göre değişir.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrası pankreas işlevleri etkilenir mi?

Pankreasın bir kısmı çıkarılsa da kalan doku çoğu zaman yeterli insülin ve sindirim enzimi üretmeye devam eder, bu nedenle hastaların büyük kısmında pankreas fonksiyonları korunur.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrası tekrarlama riski var mı?

Tümörün türüne ve büyüklüğüne bağlı olarak tekrarlama riski değişir. Düzenli takip ve görüntüleme yöntemleri ile olası nüksler erken dönemde saptanabilir.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrası spor ve egzersiz ne zaman başlanabilir?

Hafif yürüyüşler taburcu olduktan kısa süre sonra önerilir. Ancak ağır egzersiz ve karın kaslarını zorlayacak aktiviteler için genellikle 6-8 hafta beklenmesi tavsiye edilir.

Dalak koruyucu laparoskopik distal pankreatektomi sonrası beslenmede nelere dikkat edilmelidir?

Ameliyat sonrası erken dönemde sindirimi kolay, düşük yağlı ve liften zengin beslenme tercih edilir. Zamanla hastalar normal diyetlerine dönebilir, ancak alkol ve aşırı yağlı gıdalardan kaçınılmalıdır.

Doç. Dr. İsmail Sert

Doç. Dr. İsmail Sert, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra genel cerrahi uzmanlığını Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamladı. İsviçre, Hollanda ve Malatya’da organ nakli, karaciğer, pankreas ve safra yolu cerrahisi üzerine eğitimler aldı. 2018’de Tepecik Hastanesi’nde karaciğer nakli programını kurdu ve yönetti. Türk ve Avrupa Cerrahi Yeterlilik Belgelerine sahiptir. Ağustos 2023’ten itibaren İzmir Bayraklı’daki özel kliniğinde hastalarını kabul etmektedir.